Генпракуратура: на пасяджэнні калегіі падведзены вынікі работы за 2020 год

Пад старшынствам Генеральнага пракурора Рэспублікі Беларусь Андрэя Шведа адбылося пасяджэнне калегіі Генеральнай пракуратуры, на якім разгледжаны вынікі работы за 2020 год, вызначаны задачы на 2021 год. 

У мерапрыемстве ўзялі ўдзел Дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі Аляксандр Вольфавіч, намеснікі Генеральнага пракурора, пракуроры абласцей, горада Мінска, дырэктар Навукова-практычнага цэнтра праблем умацавання законнасці і правапарадку Генеральнай пракуратуры, начальнікі ўпраўленняў і аддзелаў Генпракуратуры, іншыя працаўнікі. 

Ва ўступным слове Генеральны пракурор сярод прыярытэтаў у рабоце назваў нагляд за якасцю расследавання крымінальных спраў, у тым ліку звязаных з пратэстнымі акцыямі; забеспячэнне няўхільнасці пакарання за злачынствы і правапарушэнні, зніжэння колькасці пацярпелых ад супрацьпраўных дзеянняў, на пажарах і ў выніку няшчасных выпадкаў на вытворчасці, захавання правоў грамадзян, асабліва ў сферах працоўных, жыллёвых адносін і сацыяльнага забеспячэння; нагляд за мэтавым і эфектыўным выкарыстаннем бюджэтных сродкаў. 

Андрэй Швед таксама звярнуў увагу пракурораў на неабходнасць узмацніць іх каардынуючую ролю ў дзейнасці праваахоўнага блока і іншых дзяржаўных органаў па падтрыманні правапарадку і захаванні законнасці. 

З дакладамі на калегіі выступілі намеснікі Генеральнага пракурора, пракуроры абласцей і горада Мінска. 

Крымінагенная абстаноўка 

Па выніках 2020 года адзначана зніжэнне колькасці цяжкіх і асабліва цяжкіх злачынстваў (-28,3%), у тым ліку згвалтаванняў (-45,3%), гвалтоўны дзеянняў сексуальнага характару (-8,8%), злачынстваў супраць уласнасці - разбояў (-34 , 1%) і рабаванняў (-13,3%). 

Зменшылася з 2 363 да 1 806, або на 23,6%, колькасць улічаных карупцыйных злачынстваў. 

У выніку наглядных і прафілактычных мер колькасць незаконных дзеянняў у дачыненні да агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў і выбуховых рэчываў скарацілася на 19,9%, злачынстваў, звязаных з гвалтам у сям'і, – на 12,2%. 

Разам з тым у параўнанні з 2019 годам на 8,0% павялічылася агульная колькасць зарэгістраваных злачынстваў. Вышэй за сярэднерэспубліканскі ўзровень злачыннасці ў Гомельскай, Мінскай абласцях і г.Мінску.

На 1,6% стала больш забойстваў, на 5,0% – наўмысных прычыненняў цяжкага цялеснага пашкоджання, на 53,7% – вымагальніцтваў, на 192,1% – крадзяжоў шляхам выкарыстання камп'ютарнай тэхнікі. 

Скарацілася колькасць злачынстваў, учыненых: 

асобамі, якім менш за 18 гадоў або пры іх саўдзельніцтве – на 20,4%; 

у стане алкагольнага ап'янення – на 7,4%; 

асобамі, якія не працуюць і не вучацца, – на 13,8%; 

у групе – на 17,6%; 

асобамі, якія маюць судзімасць, – на 7,9%.

Барацьба з карупцыяй 

У 2020 годзе для ліквідацыі парушэнняў антыкарупцыйнага заканадаўства, выяўленых у ходзе 754 праверак, пракуроры ўнеслі 698 прадстаўленняў, вынеслі 529 прадпісанняў, прынеслі 158 пратэстаў, аб'явілі 468 афіцыйных папярэджанняў аб недапушчальнасці паўторных правапарушэнняў, узбудзілі 45 крымінальных спраў аб злачынствах супраць інтарэсаў службы. 

Па ініцыятыве пракурораў за дапушчаныя парушэнні прыцягнута да дысцыплінарнай адказнасці 2 684 асобы, адміністрацыйнай – 656, матэрыяльнай – 179 фізічных і 16 юрыдычных асоб на суму больш за 465 тыс. рублёў. 

Пракуроры заявілі 41 іск аб спагнанні ўрону, прычыненага карупцыйнымі праявамі, у тым ліку на падставе артыкулаў 36 і 40 Закона Рэспублікі Беларусь «Аб барацьбе з карупцыяй» на суму больш за 1,9 млн рублёў.

Па разгледжаных ісках ужо спагнана больш за 1 млн рублёў. 

Рэалізоўваліся мерапрыемствы Праграмы па барацьбе са злачыннасцю і карупцыяй на 2020 - 2022 годы, зацверджанай рашэннем рэспубліканскай каардынацыйнай нарады па барацьбе са злачыннасцю і карупцыяй. 

Генеральная пракуратура падрыхтавала зборнік «Метадычныя матэрыялы па пытаннях арганізацыі антыкарупцыйнай работы ў дзяржаўных органах і арганізацыях», які накіравала для выкарыстання ў практычнай дзейнасці, у тым ліку пры фарміраванні асноўных падыходаў да прафілактычнай работы. 

Прыярытэтным па-ранейшаму будзе нагляд за выкананнем антыкарупцыйнага заканадаўства ва ўзаемадзеянні з кантралюючымі органамі і аператыўнымі службамі ў уразлівых галінах эканомікі з улікам іх сацыяльнай значнасці. 

Працягнецца работа па спагнанні маёмасці, атрыманай з парушэннем антыкарупцыйнага заканадаўства. 

Нагляд за выкананнем заканадаўства дзяржаўнымі органамі і іншымі арганізацыямі

У 2020 годзе органы пракуратуры ў парадку нагляду за выкананнем заканадаўства правялі 7 557 (у 2019 годзе - 7 789) праверак. Па іх выніках унесена 7 007 (7 324) прадстаўленняў, вынесена 6 231 (6 346) прадпісанне, прынесена 4 020 (5 267) пратэстаў, да дысцыплінарнай, адміністрацыйнай і матэрыяльнай адказнасці прыцягнута 33 904 (34 005) фізічныя і юрыдычныя асобы.

Грамадска-палітычныя падзеі паказалі неабходнасць аператыўнага прыняцця рашэнняў праваахоўнымі і дзяржаўнымі органамі па процідзеянні выклікам і пагрозам.

Рэалізуючы свае паўнамоцтвы, пракуроры забяспечылі няўхільнасць пакарання асоб, якія прынялі ўдзел у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах, а таксама кампенсацыю нанесенай імі маёмаснай шкоды.

У рэспубліцы па-ранейшаму маюць месца факты будаўніцтва шматкватэрных жылых дамоў з парушэннем нарматыўных тэрмінаў, неабгрунтаванага прыпынення будаўніцтва, тым самым ушчамляюцца маёмасныя і жыллёвыя правы грамадзян. Па стане на 1 студзеня 2021 г. з перавышэннем тэрмінаў будуецца 25 дамоў.

У 2020 годзе органы пракуратуры ўстанавалі парушэнні пры рэалізацыі праграмных праектаў і навуковых распрацовак, факты нерацыянальнага расходавання бюджэтных сродкаў пры адсутнасці належнага кантролю з боку тэрытарыяльных выканаўчых і распарадчых органаў.

На асобным кантролі – скарачэнне знешняй пратэрмінаванай дэбіторскай запазычанасці.

Стратэгічнае значэнне для ўстойлівага развіцця эканомікі краіны, падтрымання харчовай бяспекі надаецца эфектыўнаму функцыянаванню АПК. У гэтых мэтах перад пракурорамі пастаўлена задача мерамі пракурорскага рэагавання забяспечыць строгае выкананне кампетэнтнымі органамі і арганізацыямі, іх службовымі асобамі заканадаўства ў аграрным сектары.

У сферы аховы навакольнага асяроддзя нагляд павінен быць засяроджаны на суб'ектах, якія аказваюць звышнарматыўнае ўздзеянне на прыроду і ўхіляюцца ад платы за прыродакарыстанне.

Напрыклад, масавы характар набыла неправамерная дзейнасць арганізацый па выкарыстанні кар'ераў для захавання неперапрацаваных будаўнічых і камунальных адходаў.

На пастаянным кантролі наглядных органаў у 2020 годзе знаходзіліся пытанні захавання працоўных правоў работнікаў.

Пракуроры выявілі парушэнні парадку і тэрмінаў выплаты зарплаты ў больш чым 500 арганізацыях, якія не абавязаны прадстаўляць у органы статыстыкі справаздачнасць па запазычанасці. У гэтых арганізацыях склалася незаконная практыка выплаты грашовых сродкаў супрацоўнікам з затрымкай у 2-3 месяцы.

Паўсюдна наймальнікі дапускалі факты падмены працоўных адносін грамадзянска-прававымі.

Прыняты меры рэагавання для аднаўлення парушаных працоўных правоў грамадзян.

У шэрагу рэгіёнаў узрасла колькасць пажараў і загінуўшых на іх грамадзян, пагоршылася сітуацыя ў сферы аховы працы і тэхнікі бяспекі. У сувязі з гэтым пільная ўвага будзе нададзена забеспячэнню бяспекі жыццядзейнасці насельніцтва.

Неабходна таксама ўзмацніць пракурорскі нагляд за выкананнем заканадаўства на транспарце і ў мытных органах.

Нагляд за выкананнем заканадаўства органамі дазнання і папярэдняга расследавання 

У цэлым пракуроры забяспечылі нагляд за выкананнем закона органамі дазнання і падраздзяленнямі Следчага камітэта, а таксама абарону правоў грамадзян, дзяржаўных і грамадскіх інтарэсаў на стадыі дасудовай вытворчасці. 

Па выніках вывучэння матэрыялаў аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы пракуроры адмянілі 14 961 пастанову аб адмове ва ўзбуджэнні крымінальнай справы з накіраваннем матэрыялу для дадатковай праверкі, 305 пастаноў – з адначасовым узбуджэннем крымінальнай справы.

У 2020 годзе пракуроры пасля вывучэння накіравалі ў суд 33 387 (у 2019 годзе – 37 322) крымінальных спраў. Вярнулі следчым 609 (744) крымінальных спраў для вытворчасці дадаткова папярэдняга расследавання. 

У мэтах выканання даручэння Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь органы пракуратуры працягнулі працу па аптымізацыі практыкі прымянення меры стрымання ў выглядзе заключэння пад варту. У прыватнасці колькасць асоб, у дачыненні да якіх абрана такая мера, паменшылася з 9 846 да 7 954, або на 19,2%. З-за адсутнасці падстаў адмоўлена ў дачы санкцыі на яе прымяненне ў дачыненні да 315 асоб. 

Пракуроры арыентаваны на ўзмацненне нагляду за якасцю і аператыўнасцю папярэдняга следства, своечасовым выкананнем органамі крымінальнага праследавання ўсяго комплекса мерапрыемстваў па раскрыцці і расследаванні грамадска небяспечных дзеянняў, а таксама на абавязковае прыняцце мер рэагавання для ліквідацыі працэсуальных парушэнняў і прыцягнення вінаватых да адказнасці. 

Нагляд за адпаведнасцю закону судовых рашэнняў па крымінальных справах

У 2020 годзе органы пракуратуры падтрымалі дзяржаўнае абвінавачанне па 29 944 крымінальных справах, што склала 88,6% ад усіх разгледжаных судамі. 

Пракуроры прынеслі апеляцыйныя пратэсты ў дачыненні да 2 156 асоб – іх удовлетворяемость склала 79,6%. 

Скарацілася колькасць прысудаў, адмененых судамі другой інстанцыі з кірункам справы на новае судовае разгляд, – з 187 да 105. Пратэсты пракурораў з'явіліся падставай прыняцця такіх рашэнняў у 77,8% выпадкаў. 

У парадку нагляду прынесены пратэсты ў дачыненні да 777 асобаў – задаволены 80,7%. 

Актуальныя задачы – якаснае падтрыманне дзяржаўнага абвінавачвання, правільнае прымяненне навацый заканадаўства, мінімізацыя нагляднага апратэставання за кошт прынясення пратэстаў на неабгрунтаваныя прысуды ў апеляцыйны тэрмін. 

Нагляд за адпаведнасцю закону судовых пастаноў па грамадзянскіх справах 

З удзелам пракурораў суды рэспублікі разгледзелі 17 533 грамадзянскіх справы. 

Эфектыўнай у 2020 годзе была праца органаў пракуратуры па апеляцыйны апратэставанню такіх судовых пастаноў. 

Напрыклад, па справах, дзе ўдзел пракурораў абавязкова, па іх пратэстаў адменена 70,9% рашэнняў ад агульнага ліку – 342 з 482. 

Колькасць апеляцыйных пратэстаў пракуратуры па грамадзянскіх справах – 1120, з іх задаволена 60,6%. 

У парадку нагляду – 191 і 84,3% адпаведна. 

Суды задаволілі 8 029 пазоваў пракурораў на суму ў 116,7 млн руб. 

Органы пракуратуры працягнуць наглядаць за законнасцю і абгрунтаванасцю судовых рашэнняў, якія закранаюць інтарэсы дзяржавы, а таксама грамадзян, якія не маюць магчымасці самастойна абараніць свае правы. 

У цэнтры ўвагі – пакрыццё ўрону, нанесенага ў выніку неправамерных дзеянняў. 

Работа са зваротамі грамадзян і юрыдычных асоб 

Колькасць зваротаў грамадзян, юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў, якія паступілі ў органы пракуратуры ў 2020 годзе, скарацілася на 5% – з 84 075 да 79 893. 

Колькасць разгледжаных па сутнасці зваротаў зменшылася на 12,4% і склала 42 693 (у 2019 годзе – 48 740). 

Удзельная вага абгрунтаваных, у тым ліку часткова, зваротаў склала 26,3%, або 11 208 (13 184) зваротаў. 

Часцей за ўсё грамадзяне звярталіся па пытаннях выканання заканадаўства, і дзеянні і рашэнні органаў дазнання і следчых Следчага камітэта абскарджалі.
На асабістым прыёме пракуроры прынялі 32 130 (49 103) асоб. 

Вынікі работы органаў пракуратуры за 2020 год і асноўныя задачы на ​​2021 год замацаваны рашэннем калегіі. 

У канцы мерапрыемства Андрэй Швед падзякаваў пракурорскiх работнiкаў за службу і заахвоціў асобных пракурорскiх работнiкаў за добрасумленнае выкананне абавязкаў і прафесіяналізм, праяўлены пры падтрыманні дзяржаўнага абвінавачвання па справах, якія выкліклі значны грамадскі рэзананс. 

Фота: Генеральная пракуратура 

Упраўленне ўзаемадзеяння са СМІ
і рэдакцыйнай дзейнасці
Генеральнай пракуратуры